krystyna szarzynska
wojtekstoltny

Tematy wykładów wyglądają następująco:
1. Wstęp – określenie pojęcia „kraje biblijne”, chronologia, podział zagadnień
2. Archeologia starożytnej Palestyny
3. Archeologia Wschodu Starożytnego – neolit i chalkolit
4. Archeologia biblijna – dzieje odkrywania historyczności Biblii, wykopaliska w Mezopotamii
5. Odkrycie Sumerów – dzieje ich państwa i kultury, religia
6. Państwo akadyjskie
7. Dzieje plemion palestyńskich
8. Historia Elamu, Mari i Jamchadu
9. Babilonia w II tysiącleciu
10. Państwo Hammurabiego – ustrój, prawo, religia
11. Okres patriarchów izraelskich – tradycja biblijna i jej wartość historyczna
12. Historia Syrii
13. Okres królewski w Izraelu
14. Religia i mitologia kananejska, syryjska i babilońska.

16. Działalność proroków w okresie królewskim
17. Dzieje państwa Hurytów i imperium Hetytów, religia i kultura
18. Historia Asyrii
19. Upadek królestwa Izraela
20. Historia królestwa Judy – żydzi między Egiptem a Babilonem
21. Babilonia w I tysiącleciu
22. Religia, kultura i sztuka Mezopotamii w I tysiącleciu
23. Niewola babilońska – przyczyny, uwarunkowania historyczne, początek kultu synagogalnego i diaspory, działalność proroków
24. Powstanie i rozwój państwa perskiego – koniec niewoli babilońskiej
25. Żydzi pomiędzy VIII a IV wiekiem
26. Żydzi w okresie hellenistycznym
27. Państwo żydowskie w czasach rzymskich
28. Ostatnie powstania przeciwko Rzymianom – zburzenie świątyni w 70 r., stłumienie powstania Bar Kochby 135 r. Powstanie diaspor żydowskich.
29. Kultura i sztuka Izraela
30. Zaliczenie roczne
Literatura:
1. Mezopotamia:
 Georges Roux – Mezopotamia
 Jan Braun (red.) – Mezopotamia
 Jeremy Black, Anthony Greem – Słownik mitologii Mezopotamii
 Krystyna Szarzyńska (tłum.) – Mity sumeryjskie
 Krystyna Łyczkowska et al. (tłum.) – Epos o Gilgameszu
 Magdalena Kapełuś (red.) – Mity akadyjskie
 Marek Stępień (tłum.) – Kodeks Hammurabiego

2. Hetyci:
 Maciej Popko – Magia i wróżbiarstwo u Hetytów

3. Huryci:
 Maciej Popko - Huryci

4. Syria:
 Horst Klengel – Historia i kultura starożytnej Syrii

5. Palestyna:
 John Brigt – Historia Izraela (poszczególne rozdziały)

6. Izrael:
 Witold Tyloch – Judaizm
 Teresa Stanek –Dzieje jako teofania
 John Brigt – Historia Izraela

7. Uzupełniająca:
 Martin Kuckenburg – Pierwsze słowo
 C. W. Ceram – Bogowie, groby i uczeni
 Aleksander Kondratow – Zaginione cywilizacje
 Mateusz Żmudziński – Świat starożytny i jego cuda
 Dennis Pardee – Ritual and Cult at Ugarit
 Dennis Pardee – Ugaritic Narrative Poetry
 Krystyna Łyczkowska – Babilońskie zaklęcia magiczne
 Joseph Toledano – Magia egipska (przykład jak nie pisać książek)
 Paul Garelli – Asyriologia
 Zdzisław Wróbel – Rozpal w nim chuć
 Krystyna Szarzyńska (tłum.) – Hymny i pieśni sumeryjskie
 Olga Drewnowska-Rymarz (red.) – Do boga, pana mego, mów!
 Krystyna Szarzyńska (tłum.) – Eposy sumeryjskie
 Michael Abdalla – Kultura żywienia dawnych i współczesnych Asyryjczyków
 Marian Bielicki – Zapomniany świat Sumerów
 Anna Świderkówna – Rozmowy o Biblii
 Anna Świderkówna – Rozmów i Biblii ciąg dalszy
 Gerhard J. Bellinger – Leksykon mitologii
 Hans Biedermann – Leksykon symboli
 Krzysztof M. Ciałowicz – Początki cywilizacji egipskiej
 Nicholas Grimal – Dzieje starożytnego Egiptu
 Salima Ikram – Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie
 Kenneth A. Kitchen – Ramzes Wielki i jego czasy
 Jadwiga Lipińska – W cieniu piramid
 Jadwiga Lipińska (red.) – Tajemnice papirusów
 J. Śliwa – Skarabeusze egipskie
 Jadwiga Lipińska – Mitologia starożytnego Egiptu
 Andrzej Niwiński – Mity i symbole starożytnego Egiptu
Może coś dodam z mitologii mezopotamskiej? Oczywiście wciąż uważam, że postawa Qoudarisa wobec orła nie jest górnolotna, ale skoro mam to pod ręką, to może się jednak przyda. Dodam przy tym, że szamanizm ma moim zdaniem sporo wspólnego z Mezopotamią... Przynajmniej ten Syberyjski.

Orzeł i wąż przed obliczem Szamasza złożyli przysięgę przyjaźni. Dzięki zawartemu przymierzu żyło im się dobrze: polowali wspólnie, łup dzielili sprawiedliwie między sobą. Jednak gdy młode orlęta podrosły, zaczęły wywierać nacisk na ojca, by zerwał przyjaźń z wężem- tylko jedno orlątko że to czyn nie godny. Orzeł udał się więc na ziemię i pożarł małe węże, nie bojąc się o zemstę węża bowiem chroniły go przed nim jego skrzydła co mogły go w każdej chwili unieść poza jego zasięg.
Wąż poznawszy swą krzywdę błagał Szamsza o pomoc w zemszczeniu się na orle. Bóg polecił wężowi by zabił byka, i skrył się w jego wnętrznościach, a wtedy gdy orzeł przyleci by sie pożywić, wąż będzie mógł połamać wrogowi skrzydła. Tak też się stało, nie czuły na błagania orła wąż wrzucił go jeszcze do głębokiego dołu. Teraz to orzeł błagał Szamsza o pomoc, ten jednak bacząc na niegodziwy występek orła wzdragał się przed udzieleniem mu pomocy. Po jakimś czasie zlitował się jednak nad nim i zesłał mu pomoc w postaci Etany*. Etana był królem pasterzem, nie posiadał jednak potomstwa więc prosił bogów o ziele narodzin.
Szamsza odpowiedział na jego modlitwy nakazując mu podróż w góry i odszukanie orła który wskazał by mu to ziele. Etana odnalazł orła, pielęgnował go i ten postanowił w dowód wdzięczności zanieść wybawcę na skrzydłach do nieba Anu

Orzeł do Etany (powiedział)
"Przyjacielu mój, jasny...
Pójdź, zaniosę cię (do nieba Anu)!
Na piersi mojej połóż (swoją pierś),
na piórach moich połóż (swoje dłonie),
na boku moim połóż (swoje ramię)".
Na piersi jego położył (swoją pierś),
na piórach jego położył (swoją dłoń),
na boku jego położył swoje ramiona.
Oparł na nim mocno swój ciężar.

Gdy jedną milę dźwignął go w górę,
orzeł do Etany powiedział:
"Spójrz, mój przyjacielu, jaka jest ziemia...
popatrz na morze przy brzegu Ekur".
"otoziemia stała się zaprawdę jak góra,
morze obruciło się w wodę (rzeki)!"

Gdy drugą milę dźwignął go w górę,
orzeł do Etany powiedział:
"Spójrz, mój przyjacielu, jaka jest ziemia!"
"Ziemia jest jak... (brakujący fragment tekstu)"

Gdy trzecią milę dźwignął go w górę,
orzeł do Etany powiedział:
"Spójrz przyjacielu,ziemia jest...
morze stało się jak kanał ogrodnika!"
Skoro przybyli do nieba Anu,
doszli do bramy Anu, Enlila i Ea,
orzeł i Etana pokłonili się,
...
Pójdź, mój przyjacielu (zaniosę cię...) -
u Ishtar, pani, (jest ziele narodzin),
Na piersi mojej (połóż swoją pierś),
na piórach mych połóż swoją dłoń".
...
Gdy jedną milę (dźwignął go w górę):
"Mój przyjacielu, popatrz na ziemię, jaka ona jest".
"Z Ziemi...
a szerokie morze jest jak zagroda dla bydła".

Etana i orzeł lecieli coraz wyżej, do wyższego nieba@ by spotkać się z boginią Ishtar, która była w posiadaniu upragnionego ziela. Co jakiś czas orzeł poolecał by Etana sojżał na malejącą ziemie. Wreszcie Etana krzyknął:

Gdy spojżałem wokół, ziemia (znikneła?),
a szerokim morzem moje oczy nie nasyciły się!
Przyjacielu mój, nie chcę wznosić się do nieba,
Wstrzymaj lot, aby..."

dotychczas nie spotkałem się z rekonstrukcją dalszej części, ale myślę że to i tak sporo

Na podstawie "Mitologia Mezopotamii" Krystyna Łyczkowska, Krystyna Szarzyńska.

*Etana 12 władca Kisz z dynastii panującej po potopie, na jego pieczęciach przedstawiany jest jako człowiek szybujący na orle... myślę, że to ciekawa i dająca do myślenia wskazówka dla znajomych szamańskiej symboliki
@ w wierzeniach mezopotamskich występują 3 nieba...[/i]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • piotrrucki.htw.pl

  • © wojtekstoltny design by e-nordstrom