krater silverpit
wojtekstoltny

Dinozaury — grupa wymarłych lądowych archozaurów (gadów naczelnych) żyjących od późnego triasu do końca kredy (ok. 230-65 mln lat temu) na wszystkich kontynentach. Grupa obejmuje dwa rzędy: Saurischia (gadziomiedniczne) oraz Ornithischia (ptasiomiedniczne).

Najstarsze szczątki dinozaurów znaleziono na Madagaskarze, a ich wiek szacuje się na ok. 225-230 mln lat co odpowiada końcowi środkowego triasu i należały do grupy prozauropodów czyli prymitywnych dinozaurów roślinożernych. O kilka milionów lat młodsze znaleziono w Argentynie. Były to niewielkie drapieżniki mające ok. metra długości z grupy paleoteropodów. Dinozaury pojawiły się w triasie, kiedy wszystkie kontynenty były ze sobą połączone w olbrzymi prakontynent, zwany Pangeą. Klimat był suchy i gorący. Za ich bezpośrednich przodków uważa się tzw. tekodonty, będące najbardziej prymitywnymi gadami naczelnymi. Z tego okresu znamy np. mięsożerne celofyzy, eoraptory, hererazaury oraz roślinożerne plateozaury. Po triasie, ok. 200 mln lat temu, nastał okres jurajski. Klimat stał się bardziej wilgotny, a kontynenty zaczęły się rozdzielać. Wzrosła także różnorodność gatunków dinozaurów. Pojawiły się ogromne, długoszyjne zauropody jak np. brachiozaur, apatozaur, diplodok, opancerzone stegozaury oraz wielkie drapieżniki np. allozaur, dilofozaur, ceratozaur. Ok. 144 mln lat temu zaczął się ostatni okres ery mezozoicznej, kreda. Klimat jeszcze gorący stopniowo się ochładzał. W tym okresie dinozaury osiągnęły największe zróżnicowanie. Pojawiły się posiadające rogi ceratopsy jak np. triceratops, chasmozaur, styrakozaur, niewielkie drapieżniki np. owiraptor, welociraptor, troodon, deinonych, ornitopody np. iguanodon, majazaura, parazauroloforaz chyba najbardziej znany spośród dinozaurów, tyranozaur.

65 mln lat temu nagle wymarło wraz z dinozaurami ponad trzy czwarte innych mieszkańców Ziemi. Było to jedno z 5 wielkich wymierań w dziejach życia, bynajmniej nie największe. Naukowcy nadal spierają się, co było przyczyną tego wielkiego wymierania kredowego, ale prawdopodobnie nastąpiła jakaś katastrofa z kosmosu - uderzenie meteorytu o średnicy 10 km. Krater po takim uderzeniu został odkryty w Meksyku koło Półwyspu Jukatan pod wodami Zatoki Meksykańskiej. Na dnie Morza Północnego odkryto Krater Silverpit, który jak się przypuszcza, powstał w tym samym okresie. Istnieje hipoteza według, której z Ziemią zderzyła się kometa rozerwana siłami pływowymi. Wydarzenie to mogło wyglądać podobnie do kolizji komety Shoemaker-Levy 9 z Jowiszem. Uderzenie komety spowodowałoby ochłodzenie klimatu na długi okres. Do kolejnej ery, kenozoicznej, nie dotrwały żadne dinozaury. Pozostały po nich ptaki, których przodkami były teropody.

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • piotrrucki.htw.pl

  • © wojtekstoltny design by e-nordstrom